کارشناس رسمی دادگستری کیست ؟
دعاوی مطروحه در دادگستری میتواند جنبههای علمی، اقتصادی و اجتماعی مختلفی داشته باشد که قضاوت درباره آنها مستلزم داشتن علم و تخصص کافی در رشتههای گوناگون است و چون احراز تخصصها، متعدند، نه تنها برای یک قاضی بلکه هیچکس میسّر نیست به تمام دانشها احاطه داشته باشد و قاضی هم بدون علم به حقایق امور اخلاقاً و شرعاً از صدور رأی ممنوع و معذور است. لذا برای کشف حقیقت الزاماً از افرادی که در موضوع مورد اختلاف، تخصص و تبحرّی دارند استعلام و نظرخواهی نموده و سپس رأی خود را بعد از انجام تشریفات قانونی برمبنای آن صادر مینمایند.
اینک تعداد بیشماری از پروندهها در محاکم قضایی کشور هر روز مطرح میشود که ناشی از اختلافات ملکی، مالی، حوادثی و جنجهای است که بسیاری از آنها با ارائه نظرهای فنی و کارشناسی قابل حلّ و فصل است. زیرا هریک از طرفین دعوای خود را محقق و ذیحق میدانند و قاضی ناگزیر برای آنکه حقی از کسی تضییع نگردد و عدالت بهنحو مطلوب انجام گیرد از کارشناسان مؤمن و بیطرف دادگستری نظر مشورتی میگیرد. کارشناسان که در رشتههای تخصصی خود علم و تجربه کافی دارند در کشف واقعیتها و اعلام رأی در هر مورد قضاوت، محاکم را یاری میدهند و این امر کمک به اجرای عدالت در جامعه و برقراری نظم و آرامش فردی و گروهی میشود.

ریشه کلمه کارشناس
کلمه کارشناس ریشه در ادبیات کهن ما دارد. در متون پهلوی ذیل کلمه «کارآکاس» معنای کارشناس متبحّر و کارآگاه آورده شده و کلمه کارشناسی را نیز کارآکاسیه آوردهاند.
در متون قوانین مدوّن کهن مانند قانون حمورابی صراحتاً نامی از کارشناس برده نشده ولی در شریعت موسی گاهی بدان اشاره شده است.
در کتاب «گنجینهای از تلمود تألیف راب» به اصطلاح خُبره برمیخوریم و در حقوق ایران دوره سامانی گواهی سه نظر را از دلایل اثبات دعوی میدانستهاند لیکن در مورد بعضی موارد گواهی یک نفر را هم برای اثبات دعوی کافی تلقی میکردهاند.
یک کارشناس باید در حلّ معضلات و مشکلات تبحّر و دانش کافی داشته باشد
باید به این نکته توجه داشته باشیم که در دنیای مترقی و متحول امروز هیچکس نمیتواند ادعا داشته باشد که به تمام دانستنیها و دانش بشری احاطه دارد لذا با پیشرفتی که هر روز، در زمینههای مختلف اجتماعی شاهد آن هستیم ایجاب میکند که محاکم قضایی نیروهای متخصص در رشتههای مختلف داشته باشند تا با بررسی همه جانبه دعاوی مطروحه را حلّ و فصل نمایند. صحّت و امانت کارشناس کافی نیست باید کارشناس در حلّ معضلات و مشکلات تبحّر و دانش کافی داشته باشد تا در ارزیابیها و اظهارنظرها قضایا را بهطور شفاف عرضه بدارد.